1 İyun

Bir gün davadan çıxan yoldaşım mənə “bilirsən, adamın atası olmayanda özünü aciz hiss edir”, dedi. Başımla təsdiq etdim. Əslində, mən bunu yaşamamışdım. Bəlkə də o vaxta qədər heç belə düşünmürdüm də. Bu gün Uşaqların Ümumdünya Müdafiəsi Günüdür. Özünü aciz hesab edən uşaqların onların atası olmayan şəxslər tərəfindən müdafiəsi.

Metroda bir kimsəsiz uşaq gəlib, əlində yemək torbaları olan, mənimlə üzbəüz oturan qadının qarşısında dayanmışdı. Uşaq qadına baxışları ilə sanki “yalvavırdı” kimi görünürdü. Qadın çantasından pul çıxarıb, uşağa uzatdı. Uşaq götürmədi. Uşağın qərarında bir qətiyyət var idi. Məni memnun edən qətiyyət. Qadın təxmin edirdi ki (mən də həmçinin), uşaq çörəyə baxır. Torbasından çörəyi çıxartdı, bir tikə qoparıb uşağa uzatdı. Uşaq tikəni də götürmədi. Hadisədən elə mütəəssir oldum ki, qeyri-iradi müdaxilə etmək istədim. Qadına yaxınlaşdım, pul təklif etmək istəyirdim ki, çörəyi mənə satsın, bağışlayım uşağa. Qəhərdən danışa bilmirdim. Mən özümü toplayana kimi qadın çörəyi bütöv şəkildə uşağa verdi. Bu dəfə uşaq ona veriləni qəbul elədi. Zira bu dəfə də bizim ona yazığımız gəlirdi, lakin bu dəfə biz onun prinsipləri ilə hesablaşdıq. Bizə tam açıq olmayan prinsipləri ilə.

Kimsəsiz uşaqlar nə vaxta kimi müdafiə olunacaq?! Böyüyüb, mənim yoldaşım boyda olandan sonra artıq onlardan qayğı və diqqət əsirgənməyə başlayır. Uşaqlara olunan yardım, əslində, onlara “sən yazıqsan demək” deməkdir. Belə uşaqların problemini fotolarda, video çarxlarda əsk etdirir, insanların onlara yazığı gəlməsinə nail olmaq istəyirik. Bu aciz və kompleksli yeniyetmə yetişdirir. Əslində, uşaqların ehtiyacı daha çox hörmətədir. Ən kiçik bir uşağın belə artıq öz prinsipləri var. Bizə qeyri-müəyyən olan prinsiplər. Uşaqlar bunlara hörmətlə yanaşılmasını istəyir. Metrodakı qəhrəman kimsəsiz uşaqlar üçün nəzərdə tutulan spesifik qayğıdan kənar böyümüş uşaq idi. Odur ki, yazıqlıq damğasını görməmişdi. Əslində, bədbəxtlər içində ən bədbəxti elə o idi. Buna rəğmən, öz prinsipini müdafiə edə bildi.

Novruz bayramı ərəfəsində yetim bir uşaq anasına məktub yazır.
“Mama, neçə vaxtdır bu fikri başımdan çıxara bilmirəm. Uşaqlar deyir ki, bu gün kim şor qoğal yeyib yatsa, yuxuda istədiyi adam ona su verəcək. Mən də səni ürəyimdə tutmuşam. Stəkanda suyu elə bura qoyuram, məktubun yanına. Nə isə… yatım.”
Tabureti gətirib çarpayısının yanına qoyur. Məktubu və suyu da üstünə. Uşaq susamışdı. Həm də çox. Bu susuzluq ona ümid verirdi. Sanki hər şey bundan asılı idi. Susasa, baş tutacaq. Susamasa, anasını görə bilməyəcək. Söhbətin bütün məzmunu artıq hazır idi. Nədən, kimdən, kimlərdən şikayət edəcək. Amma yuxulaya bilmirdi. Elə bil, kimsə gəzirdi otağında. Başını qaldırıb ətrafına baxır:
– Mama, maa…
Boşdur.
Yenə başını yastığa qoyur, yenə eyni şey. Qulağındakı küy onunla oynayırdı. Qalxıb məktubu götürdü, ardınca
“Mama, əgər mən səni görməsəm, məni öpərsən də…”
Səhər açıldı. Uşaq yuxu görməmişdi. Biz bu yuxunu yaza bilmərik. Amma vaxtı daha əvvəldə – anası onun müqəddəratını belə yazanda saxlaya bilərdik.